توی این قسمت از پادکست ماتیک، قراره یه سری به دهه عجیب و حساس 60 بزنیم که تغییر و تحولاتش بیشتر از همون یه دهه طول نکشید، ولی تاثیری که روی دهه های بعد گذاشت رو به هیچ عنوان نمیشه نادیده گرفت.
همین اول قصه یه فلش بک کوچولو به قبلِ انقلاب 57 بزنیم. روزایی که سرزمین ایران خیلی از مُد روز دنیا غافل نبود و برندهای معتبر با شرکت های وارد کننده ایرانی، قراردادهای سنگین می بستن و مردم ایران هم که علاقه مند و دنبال کنندهِ مارک های جدید کفش و کیف و لباس در اشکال مختلف بودند، دست رد به سینه هیچ جنس جدیدی که بتونند ازش یه تیپ جذاب بسازند نمی زدند.
البته باید گفت دهه 50 ایران، دهه تنوعِ در تیپ و قیافه های مختلف بود. توی جاهای عمومی از خانم های چادری با برقعه و روسری به سر دیده میشد تا کت دامنی و مینی ژوپی که سوغاتِ دهه شصت لندن بود و در کنارش فرهنگی که کم کم داشت جا میفتاد تا هرکس همونجوری که دوست داره بپوشه و تیپ بزنه.
اما انقلاب 57 سر رسید و به سبک و سلیقهِ رنگارنگ پوششِ غربی و شرقی پایان داد و برای مردمی که باید از اول همه چیز و شروع میکردند دوره جدیدی بود.
نکته جالب توجه اینه که تا یکی دو سال بعد انقلاب هنوز تتمه لباس های اونور آبی در ایران دیده میشد تا با قانون حجاب اجباری پرونده پوشش اختیاری برای همیشه بسته شد تا مردم ایران شکل جدیدی از پوشش رو تجربه کنند.
اون روزا برای خانوما دیگه روزای خداحافظی با دامن بالای زانو، لباسای عروسکی، شلوار جین، بوت های مخملی، کت و شلوارهای جیر، موهای پوش داده و آرایش های لایت بود و بانوان گرامی اون زمان باید مثل تبدیل شوندگان فیلم های مایکل بی در کوتاه ترین زمان ممکن خودشونو با شرایط تعیین شده وفق میدادند. این جوری شد که پوشش دهه شصت مردم ایران، علی الخصوص خانوما، تبدیل به یکی از خاطره انگیزترین پوشش های تاریخ ایران شد.
از اونجایی که اکثر لباس ها، کفش ها و اکسسوری ها در حکومت سابق، از اون ورآب وارد ایران میشد، تولید کننده های ایرانی دیگه باید آستین ها رو بالا میزدند تا خودشون دست به کار بشند و پوششی و تولید کنند که مناسب سیستم جدید بشه. این که مردم چقدر موافق و مخالف تغییرات بودند به کنار، اما خیلی زمان نبرد که خانوما به مانتوهای اِپُل داری که به اندازه شونه های سه تا مرد کنار هم بود، روسری های چند متری و گل مَگُلی، کلیپس هایی که قسم خورده بودند نقش رشته کوه های آلپ و روی سر خانوما بازی کنند و ابروهایی که هیچ جوره قصد جدایی از همو نداشتن عادت کنند.
همزمان دوره ای بود که آقایون هم باید با کفشای چرم ایتالیایی، شلوار و کُتِ تک های جین، لباس های یقه باز و موهای افشون خداحافظی میکردند. همه چی دیگه باید صاف و ساده و اداری و راسته بود، از کت شلوار تا پیراهن و موهایی که دیگه باید خلوت میشدن تا این ور و اون ور نرند و با هوا ارتباط خاصی نداشته باشند
خانوم اون زمان به سه دسته خانم های چادری، خانم هایی که چادری نبودند، اما حجابشون کامل بود و خانوم های مانتویی با یه پوشش معمولی تقسیم میشدند؛ این معمولی بودنه خودش داستان داشت، داستانش به سلیقه ای برمیگشت که هنوز تو حال و هوای چند سال قبل گشت میزد و بین حجاب و بی حجابی معلق بود. خود این به تنهایی باعث شده بود که پوشش خانومای مانتویی پوشش بانمکی بشه. تصور کنید که عرضِ شونه های یه دختر بیست سالهِ چهل کیلویی اندازه دو تا مرد 80 کیلویی با قد 185 برابری کنه، جوری موهاشونو با فُرمتِ فُکل پوش میدادند و با یه کلیپس به بزرگی بشقاب به بالای سرشون چفت میکردند که کمِ کم یه ده سانتی رو قدشون میرفت. به ابروهای کمون و پرپشتشون تا جایی دست نمیزدند که اگه خدایی نکرده ریمل به مژه هاشون اصابت میکرد، هیچکی حاضر نبود گره های بین ابروها و موهاشونو از هم باز کنه.
اگه از رژِ گونه های پررنگ و سایه های بدرنگِ آبی و قرمز بگذریم، دیگه خدایی نمیتونیم از سرمه هایی که خانوما و دختر خانوم های اون دوره رو شبیه جادوگرای شرور والت دیسنی میکرد بگذریم یا اون پودرهای سفیدی که شاید هنوز اون روزا اسمش پنکک نبود اما شَبَهی از بانوان عزیز مخصوصا در روز عروسیشون میساخت که اگه به آلبوم های عکسِ عروسی قدیم یه نیم نگاهی بندازید کاملا متوجه ست شدن صورت عروس خانوما با لباس عروسیشون میشید.اگه بخوایم از تیپ کلاسیک مردهای دهه شصت که یه کت شلوار ساده با یه لباس سفید بودند فاکتور بگیریم، حقیقتا نمیتونیم اون فکل رو به جلو خروسی و شلوار گشاد و کتونی هایی که هیچ نقطه اشتراکی با لباساشون نداشتند رو فراموش کنیم.
خلاصه دهه شصت، دهه تردید و تعلیقِ آدما بین سنت و مدرنیته بود، مدرنیته ای که به واسطه فضای جدید تازه داشت توی جامعه ریشه میکرد و سنتی که از دهه های قبل ته ذهن مردم اون زمان بود و دو مرتبه داشت به سرجای خودش برمیگشت. خوبی گذشتن از دهه شصت، حداقل در مورد آرایش این بود که دیگه شکل اغراق آمیزش از بین رفت و خانوما تصمیم گرفتند به همون آرایش لایت دهه 50 اکتفا کنند و مردا هم از این طرف بی خیال تیپای عجیب غریب شدند و همون لباس سفید ساده و کت و شلوار کلاسیک و برای پوشش روزمره انتخاب میکردند.
اگه به تاریخ مد دنیا هم نگاه کنیم، میبینیم هر دوره ای استایل های خاص خودشو و می طلبید و سلیقه مردم مدام در حال تغییر بوده و هست، تنها چیزی که این وسط هیچوقت از مد نیفتاد و موندگاره، نظم و در عین حال سادگی در پوششه، که یک وجاهت و جذابیت دیگه ای به افراد میده و از اونا آدمای خوشتیپ تری رو میسازه .
